Maandag 24 september 2018
Vanochtend begonnen we met sessie 27 van de kapittelagenda. De gespreksleider nam de agenda voor deze week door. Er moet ruimte zijn voor de diverse commissies om hun bevindingen te rapporteren en voor het bespreken van de notulen.
Informateur frater Leo had een belangrijke mededeling: een van de twee kandidaten voor de functie van Algemeen Overste heeft zich teruggetrokken. Hij blijft wel beschikbaar voor een andere functie in het Algemeen Bestuur.
Hierna kreeg kapittelsecretaris frater Adolf het woord. Hij laat weten dat de 18 kapitularissen unaniem alle artikelen van de nieuwe constituties hebben goedgekeurd. Alleen over artikel 106 moet nog nader gesproken worden. De gespreksleider feliciteert het kapittel met dit unanieme resultaat en hij bedankt de leden van de ad-hoccommissie constituties voor hun werkzaamheden.
Charisma en spiritualiteit, vervolg
We gaan terug naar de discussie van vorige week over het charisma en de spiritualiteit van de congregatie. De gespreksleider heeft een voorstel op papier gezet waarin het Algemeen Bestuur de opdracht krijgt om een commissie in het leven te roepen die het boekje ‘De kern van ons leven’ moet reviseren en daarin de eerder besproken documenten van de Provincie Indonesië moet integreren. De aangeboden tekst wordt besproken en enigszins aangepast. De uiteindelijke tekst wordt door de formuleringscommissie opgesteld.
Leiderschap, vervolg
De gespreksleider heeft de discussie over leiderschap van vorige week eveneens vertaald in een mogelijk kapittelbesluit voor het Algemeen Bestuur. Er wordt gevraagd of het niet voldoende is dat deze discussie in de notulen is opgenomen. Het kapittel wil hier toch een besluit van maken. Ook deze tekst wordt door de formuleringscommissie aangepast.
De voorlopige besluitenlijst
Vorige week waren de besluiten 1 tot en met 6 besproken. We gaan nu verder met de bespreking. Deze neemt de hele ochtend in beslag en wordt onderbroken door de koffiepauze, met daarna een peiling voor de leden van het Algemeen Bestuur. In de lijst van alle verkiesbare fraters kunnen de kapitularissen vier namen aankruisen. Bij degene die zij het meest geschikt vinden voor de functie van Plaatsvervangend Algemeen Overste dienen zij het cijfer 1 te plaatsen. De uitslag geeft voldoende aanleiding voor nieuwe gesprekken voor de formateur. Hij nodigt alle fraters die tot en met vijf stemmen hebben gekregen uit voor een gesprekje vanmiddag.
Tijdens de tweede ochtendsessie wordt artikel 106 van de nieuwe constituties besproken en daarna in stemming gebracht: alle 18 kapitularissen gaan ermee akkoord. In dit artikel staat dat het postulaat minimaal een jaar duurt.
Om 17.00 uur start sessie 29 met het bespreken van de gecorrigeerde artikelen van het Algemeen Directorium. Er is nog even discussie over wel of geen individuele bankrekeningen van fraters. In Nederland is dit noodzakelijk voor het ontvangen van toeslagen en belastingteruggaven. In Indonesië is het noodzakelijk zodra een onderwijzer bepaalde certificaten behaald heeft. Hij ontvangt hier een extra beloning voor.
In Nederland geeft iedere frater aan het einde van het jaar door hoeveel geld er op zijn rekening staat. In Indonesië moet nog nagedacht worden hoe hier mee omgegaan dient te worden. Wellicht kan hier iets over opgenomen worden in het directorium voor het geografisch gebied.
De charitatieve werken van de congregatie
In Indonesië is grote bezorgdheid over het katholieke onderwijs. Het leerlingenaantal loopt terug. Op de staatsscholen is het onderwijs gratis. De particuliere scholen beconcurreren elkaar om leerlingen te krijgen. Kortom, ons werk wordt bedreigd. De scholen zijn geen gegarandeerde bron van inkomsten; er moet nu al geld bij.
We gaan door met ons onderwijs, maar wellicht moeten we kijken naar andere ontwikkelingen, bijvoorbeeld door de bouw van internaten. Een andere mogelijkheid is kosthuizen voor de oudere studenten.
Opgemerkt wordt dat de terugloop van het aantal leerlingen deels ook komt door een lager geboortecijfer; vooral in de steden zijn minder kinderen.
De discussie wordt door de gespreksleider afgerond. Er zijn nog geen conclusies. Dit is een belangrijk en vitaal punt voor de toekomst van de congregatie in Indonesië. Morgen gaan we verder met dit onderwerp.
Dinsdag 25 september 2018
De gespreksleider opent de vergadering met de woorden dat we het einde naderen. Er zijn nog wel een paar onderwerpen ter bespreking. Hij hoopt dat we de aandacht kunnen vasthouden. Hij geeft het woord aan de informateur.
Frater Leo zegt dat bij de laatste stemronde niet iedereen zorgvuldig zijn stemmen heeft uitgebracht. Er werden bijvoorbeeld stemmen gegeven aan iemand die heeft laten weten niet beschikbaar te zijn; stemmen uitgebracht op de enige kandidaat voor de functie van Algemeen Overste en een biljet was ongeldig, omdat er vijf namen aangekruist waren. Hierdoor zijn er elf stemmen verloren gegaan. Dat is te betreuren. Hij heeft inmiddels gesprekken gevoerd met de kandidaten die vijf of meer stemmen hadden en hij geeft zijn bevindingen weer. De gespreksleider bedankt frater Leo.
Het volgende onderwerp is het stemmen over het nieuwe Algemeen Directorium. De vergadering gaat ermee akkoord dat dit in één keer gebeurt. Het kapittel gaat unaniem akkoord met het nieuwe Algemeen Directorium.
Charitatieve werken van de congregatie, vervolg
De gespreksleider heeft een voorstel gemaakt voor een besluit over dit onderwerp. Hierover wordt gesproken en de tekst wordt aangepast. Het besluit wordt nog bekeken door het formuleringsteam en komt dan terug op de voorlopige besluitenlijst.
Frater Leo wil graag nog iets zeggen naar aanleiding van de discussie van gisteren. Toen de fraters in 1928 naar Indonesië wilden gaan om te missioneren, vond de bisschop dat goed onder de voorwaarde dat zij in Nederland met buitengewoon onderwijs zouden beginnen. Dat is dan ook gebeurd en daarin is heel veel goed werk gedaan. Hij zegt dat er Indonesië misschien ook eens gedacht zou kunnen worden of een vorm van buitengewoon onderwijs mogelijk is.
Samenwerking met leken
Er is een kapittelstuk ingediend over samenwerking met leken. In de toelichting wordt gezegd dat deze samenwerking een zegen en hulp is bij onze werken. Veel taken worden niet naar verwachting uitgevoerd door fraters, bij gebrek aan de nodige vaardigheden. Als we succes willen hebben moeten we samenwerken met leken om zo tot betere ontwikkeling te komen van de activiteiten van de congregatie. Het voorbeeld van het vormingshuis in Kupang is al genoemd: er is een manager nodig. Dit geldt ook voor kosthuizen. De vraag is of het kapittel hierover wil nadenken.
In de hierop volgende discussie wordt onder andere gezegd dat de beperktheid van fraters qua vaardigheden een groot probleem is. Er zitten zwakke plekken in het management. Veel van de scholen werken al met leken. Een vraag die gesteld wordt is of we willen samenwerken met leken of met instanties? Dat is een principiële zaak. Een andere vraag is of je achteraan begint of bij het begin? Er wordt een pand neergezet, maar het kan niet beheerd worden. Begin bij het begin: eerst mensen opleiden voor een taak en dan pas bouwen. Bekijk welke vorming fraters nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen. Zorg voor gerichte studieopdrachten en trainingen voor toekomstige taken. En zoek samenwerking met leken en met instanties waar dat nodig is. Er zal een opdracht aan het Algemeen Bestuur worden geformuleerd.
De ‘1000 rupiah-beweging’ voor Kenia
Een voorstel om fondsen te werven voor de missie in Kenia. Een grote donateur in Nederland heeft zich teruggetrokken uit Nadirkonyen. In Indonesië is men nog niet echt bezig met fondsenwerving. Dit punt op de kapittelagenda is een verzoek om steun voor een actie om in alle scholen een doos neer te zetten voor bijdragen aan de missie in Kenia. Het doel is om mensen, ook de fraters, de ogen te openen dat wij verantwoordelijkheden hebben naar onze werken in Kenia. Frater Hans merkt op dat het heel belangrijk is dat er vanuit Kenia informatie gestuurd wordt naar de achterban. Hijzelf heeft vanaf het begin elke drie maanden een Nieuwsbrief geschreven.
Frater Montfort denkt dat er wellicht een mogelijkheid is om via de Scholenstichting Mardi Wiyata een ondersteuning gegeven kan worden. Hij merkt op dat je voorzichtig moet zijn met het vragen om donaties op scholen. Dat ligt erg gevoelig omdat heffingen op scholen belastinggevoelig zijn.
Frater Alex is bereid om informatie met foto’s te geven vanuit Lodwar waar het geld voor gebruikt wordt.
Om dit initiatief meer gewicht te geven wordt er een besluit opgesteld waarin het Algemeen Bestuur de opdracht krijgt om dit met de Stichting Mardi Wiyata en met de communiteiten op te nemen.
Communicatie
Het Algemeen Bestuur heeft een discussiestuk geschreven over de moeilijkheden die ervaren worden rond communicatie binnen de congregatie. Oorzaken zijn de drie talen die gesproken worden binnen de congregatie, cultuurverschillen, de uitwisseling van berichten verloopt niet gemakkelijk, er is geen gezamenlijk beleid inzake het gebruik van moderne informatietechnologie. Aan het einde van het stuk worden voorstellen gedaan om de communicatie te verbeteren.
Uit de discussie komt naar voren dat persoonlijke communicatie en benadering heel belangrijk zijn. Er wordt een besluit opgesteld waarin het Algemeen Bestuur de opdracht krijgt om regelmatig contacten te onderhouden met communiteiten en fraters; om een website voor de congregatie te starten; om aandacht te geven aan schriftelijke informatie en om speciale aandacht te geven aan de communicatie tussen het Algemeen Bestuur en de geografische gebieden en tussen de geografische gebieden onderling.
Frater Wilfried vraagt of het mogelijk is om de berichten die het Algemeen Bestuur naar Indonesië en Kenia stuurt ook ‘ter kennisgeving’ naar Nederland te sturen, zodat wij op de hoogte blijven.
Over het gebruik van moderne communicatiemiddelen moet nog nader gesproken worden.
[In de middagpauze brachten fraters Berno en Hans met Marianne en tolk Inge een kort bezoek aan Celaket en aan de scholen aldaar.]
Hierbij een kleine foto-impressie:
Vernieuwing van het kleed, kruis, medaille en logo
Door het Provinciaal Zakenkapittel Indonesië 2018 is een besluit genomen inzake een extra toog, een nieuwe medaille en een nieuw logo voor de congregatie. Het betreft een zwarte toog met wit boord als expressie van spiritualiteit en identiteit en als bewijs aan Maria’s trouw onder het kruis. Dit benadrukt onze gehoorzaamheid en zuiverheid. Deze extra toog wordt op bepaalde dagen gedragen en komt naast de huidige witte toog.
Er is tot nu toe geen officieel logo van onze congregatie. Dat is wel nodig bij optreden naar buiten. Er is ook een ontwerp voor een medaille.
In een Powerpointpresentatie worden beelden getoond van het logo en de medaille. Ook is een schema gemaakt wie de nieuwe zwarte toog en/of de medaille mogen dragen en wanneer.
De voorstellen zijn door het Provinciaal Kapittel Indonesië al goedgekeurd. De vraag aan het Algemeen Kapittel is om dit besluit van de Provincie Indonesië te bevestigen.
Het ging allemaal wat snel voor de Nederlandse delegatie. Frater Leo heeft respect voor het proberen te zoeken naar nieuwe uitingen inzake de spiritualiteit. Hij heeft er waardering voor, maar zegt dat hij er niet zomaar een, twee, drie iets mee kan.
Er wordt gevraagd of dit besluit van het Provinciaal Kapittel besproken is in de communiteiten. Er zijn nog geen officiële besprekingen over geweest, maar de kapitularissen hebben dit wel gecommuniceerd naar de communiteiten.
De gespreksleider rondt de discussie af. Morgenochtend spreken we hier verder over.
Woensdag 26 september 2018
De gespreksleider opent de vergadering op deze laatste dag van het Algemeen Zakenkapittel 2018. Er staan nog wat zaken op de agenda, zoals het afronden van de discussie van gistermiddag, de voorlopige besluitenlijst, het stemmen over het financieel verslag van de Algemeen Econoom, de officiële declaratie met betrekking tot de gewijzigde congregatiestructuur, het stemmen over de besluiten en de evaluatie van het zakenkapittel. Het steering committee stelt voor dat de nog niet besproken notulen door het Algemeen Bestuur worden nagekeken en gecorrigeerd. We proberen al deze punten in de twee ochtendsessies af te handelen.
Vernieuwing van het kleed, kruis, medaille en logo, vervolg
Er is door het steering committee een voorstel geformuleerd van een besluit inzake dit onderwerp. In de bespreking wordt benadrukt dat het een resultaat is van reflectie over de spiritualiteit. Spiritualiteit van het hart is belangrijk. Op een vraag wie de nieuwe toog gaan dragen wordt geantwoord dat de toog voor de fraters met eeuwige geloften is en alleen bij bijzondere gelegenheid gedragen wordt. Ook wordt gevraagd of alle communiteiten op de hoogte zijn van deze plannen en daarmee instemmen.
Na een lange discussie wordt uiteindelijk een besluit aangenomen waarin het Algemeen Bestuur opgedragen wordt om het door het Provinciaal Kapittel Indonesië 2018 genomen besluit inzake vernieuwing kleed, kruis, medaille en logo uit te voeren samen met de communiteiten.
Voorlopige besluitenlijst, vervolg
In besluit 6 wordt het Algemeen Bestuur opgedragen om de structuur van de congregatie te visualiseren volgens een diagram. Dit houdt in dat het Algemeen Kapittel 2018 hier niets over hoeft te zeggen.
De besluiten 14 tot en met 22 worden besproken. Het gaat te ver om dit hier te verwoorden. Er worden tekstuele en soms inhoudelijke wijzigingen aangebracht.
Declaratie
Frater Venansius leest een ‘Declaratie’ voor waarin beschreven wordt dat de Provincies overgaan in resp. Religieus Huis Nederland en communiteiten in de geografische gebieden Indonesië en Kenia. Verzoek aan alle kapitularissen om deze Declaratie te ondertekenen.
Een heftige discussie ontstaat rond de vraag of deze Declaratie wel ondertekend dient te worden. De besluiten tot wijziging van de structuur zijn verwoord in de nieuwe constituties en het directorium. En die besluiten zijn immers opgenomen in de besluitenlijst van het Algemeen Kapittel 2018. Een aparte Declaratie is daarom niet nodig. Aldus besloten.
Goedkeuring/afwijziging van het Financieel Beleid 2012 – 2018 van het Algemeen Bestuur
De gespreksleider zegt dat er nog een taak ligt voor het Algemeen Kapittel 2018: er moet gestemd worden over het door het Algemeen Bestuur gevoerde financiële beleid over de afgelopen bestuursperiode. Deze stemming geschiedt schriftelijk. Leden van het Algemeen Bestuur en de Algemeen Econoom stemmen niet mee. Er worden 14 stemmen uitgebracht: 10 x akkoord met het gevoerde beleid; 3 x niet akkoord; 1 x geen uitspraak. Hiermee is er een absolute meerderheid en is het financiële beleid goedgekeurd.
Na een voorstel van orde stelt de gespreksleider voor om, gezien de tijd (het is tijd voor de middagmaaltijd), vanmiddag om 17.00 uur door te gaan met de besprekingen.
Frater Wilfried maakt van de gelegenheid gebruik om Inge Kapitan te bedanken voor haar tolken en alle vertalingen. Inge vertrekt vanmiddag. De gespreksleider adviseert haar om alle goede indrukken van het kapittel mee te nemen, en de minder goede maar hier te laten. Frater Venansius bedankt Inge. Zij heeft buitengewoon goed geholpen Hij wenst haar een goede reis toe.
Sessie 35
Na het openingsgebed neemt de gespreksleider een aantal artikelen uit het kapittelreglement door. Stemming kan schriftelijk of met handopsteken. Gewoonlijk gebeurt het met handopsteken, behalve als het over personen gaat. Als iemand bezwaar heeft tegen deze wijze van stemmen, kan hij dat laten weten.
Kapittelbesluiten hebben een absolute meerderheid van stemmen nodig. In dit kapittel is dat 9 + 1 is 10 stemmen.
We stemmen over de inhoud van het besluit, niet meer over de formulering.
Alvorens tot stemming wordt overgegaan, worden de artikelen 23, 24 en 25 besproken. De inhoud en formulering van deze artikelen zijn nog niet besproken. Er worden nog wijzigingen aangebracht.
Daarna worden de besluiten een voor een in stemming gebracht. Alle 25 artikelen worden door het Algemeen Kapittel 2018 aangenomen, evenals het uitgebrachte advies.
De gespreksleider merkt op dat hiermee zijn taak beëindigd is. Hij dankt alle kapittelleden. Er is in een goede sfeer gewerkt. Hij geeft het woord aan de Algemeen Overste.
Frater Venansius begint met zijn slotwoord. Vlak voordat hij het kapittel wil sluiten wordt hij erop gewezen dat dit nog niet mogelijk is, omdat de besluitenlijst nog moet worden ondertekend door de kapitularissen. Ook moet er nog een afspraak gemaakt worden over de evaluatie van het kapittel en moet door het kapittel nog toestemming gegeven worden om de nog niet nagekeken notulen door het Algemeen Bestuur te laten afhandelen.
Frater Adolf gaat met de lijst rond waarop alle kapitularissen hun handtekening zetten.
Over de evaluatie wordt afgesproken dat iedereen binnen twee weken een schriftelijke evaluatie stuurt naar het kapittelsecretariaat. Dan kan een totaalevaluatie gemaakt worden.
Dit alles gedaan en gezegd hebbende verklaart frater Venansius het Algemeen Zakenkapittel 2018 voor gesloten. Hij bevestigt dit met drie klappen van de hamer. Daarna blaast hij de kapittelkaars uit.
Nawoord
Het zakenkapittel is afgesloten. Drie intensieve weken waarin veel besproken is. Morgen wordt het Kieskapittel gehouden waarin een Algemeen Overste, een plaatsvervangend Algemeen Overste en drie leden van het Algemeen Bestuur gekozen zullen worden. Daarover zal ik morgen verslag doen. Voor nu: tot dan!
Uw speciale verslaggever in Malang, Marianne Vermeer