Woensdag 12 september 2018
Ontbijt voor de Nederlandse delegatieleden: brood met ei, ham, tomaat, kaas, pindakaas, aardbeienjam en Nutella
Organisatiestructuur van de congregatie
Frater Berno steekt de kapittelkaars aan bij aanvang van de zesde sessie. Vanochtend wordt er gesproken over de organisatiestructuur van de congregatie. Tijdens het Buitengewoon Algemeen Zakenkapittel 2015 is besloten dat de structuur van de congregatie gewijzigd wordt. Men was van mening dat de organisatiestructuur van provincies niet (meer) geschikt was voor de huidige situatie en condities waar het met name voor Nederland steeds moeilijker werd vanwege het aantal minimale beschikbare krachten voor leiderschap. Dit door het afnemende aantal en de steeds ouder wordende leden. Frater Leo vulde dit later aan: maar ook doordat er nu in Indonesië te veel bestuurders nodig zijn, waardoor mensen niet beschikbaar zijn voor de apostolische zaak.
De Provincie Nederland is inmiddels omgezet in het Religieus Huis Nederland. De Provincie Indonesië wordt opgeheven en de communiteiten vallen dan rechtstreeks onder het Algemeen Bestuur. Dit heeft consequenties voor de structuur en heeft wijzigingen in het juridisch deel van de constituties tot gevolg.
Met organisatiestructuur wordt bedoeld het systeem van taakverdeling, rapportage, ‘workflow’ en kanalen van communicatie. Deze zijn alle met elkaar verbonden, zowel met betrekking tot individuele als groepstaken om de doelstelling van de congregatie te verwezenlijken.
De relatie met de Stichtingen Sint Jozef en Mardi Wiyata wordt aangehaald. De Sint Jozefstichting beheert de bezittingen van de congregatie; de Stichting Mardi Wiyata regelt het schoolwerk van de congregatie. Beide stichtingen vallen onder de verantwoordelijkheid van het Algemeen Bestuur. Het kapittel heeft eerder al besloten om aan het nieuw te kiezen bestuur het advies te geven om meer aandacht te schenken aan de relatie met de beide stichtingen.
Er wordt ook aandacht gevraagd voor de communicatie tussen leden van het Algemeen Bestuur en de individuele fraters. En tevens voor de mogelijkheid om vanuit de communiteiten met voorstellen te komen bij het Algemeen Bestuur. Communicatie dus niet top down, maar ook bottum up. Het kapittel gaat akkoord met de voorgestelde nieuwe organisatiestructuur van de congregatie.
Frater Frans krijgt de allerlaatste Revo (november 2018) overhandigd door frater Berno
Is een informateur nodig?
In sessie 7 stond de vraag centraal of er een informateur benoemd moest worden. Het is inmiddels immers een goed gebruik geworden dat het kapittel een informateur kiest. Zijn taak is niet om een Algemeen Bestuur samen te stellen, maar om gesprekken aan te gaan met mogelijke kandidaten die in een peiling stemmen hebben gekregen. De kandidaat vertelt het al of niet beschikbaar zijn, zijn mogelijke vragen en/of problemen aan de informateur, die de reactie van de kandidaat bij het kapittel binnenbrengt. Reacties worden op deze wijze wat meer geobjectiveerd. Na een tweede peiling herhaalt deze procedure zich. Er kunnen meerdere peilingen gehouden worden. Na elke peiling praat de informateur met de kandidaten en informeert het kapittel. Als er voldoende duidelijkheid is omtrent de keuze voor de leden van het Algemeen Bestuur dan is de taak van de informateur volbracht.
Het kapittel besloot unaniem dat er een informateur gekozen diende te worden. Er werd schriftelijk gestemd. Nadat hij in de eerste ronde nét geen absolute meerderheid had (9 van de 18), behaalde Frater Leo Ruitenberg die met 14 stemmen wél in de tweede ronde. Op de vraag of hij bereid was deze taak op zich te nemen antwoordde hij dat hij geen nee kon zeggen met zoveel vertrouwen. Succes met deze taak, frater Leo.
Iets lekkers bij de koffie ’s morgens
Bespreking aantal leden Algemeen Bestuur
Vervolgens kwam het aantal leden van het Algemeen Bestuur aan de orde. Er waren twee voorstellen ingediend over dit agendapunt: één door het Algemeen Bestuur en één door het Provinciaal Bestuur Indonesië. In beide voorstellen werd gepleit voor uitbreiding van het Algemeen Bestuur van drie naar vijf leden. Door de herziening van de structuur vallen het Religieus Huis Nederland en de communiteiten in Indonesië en Kenia rechtstreeks onder het Algemeen Bestuur. De taken van het bestuur zijn omvangrijker geworden en hierdoor dient het Algemeen Bestuur nu ook de meer functionele taken uit te voeren die tot nu toe onder het Provinciaal Bestuur Indonesië vielen.
Een officiële stemming over dit onderwerp moet nog plaatsvinden, maar er werd een peiling gehouden zodat de informateur weet hoeveel mensen hij moet benaderen. Uit de peiling bleek dat 17 van de 18 kapitularissen vóór de uitbreiding zijn van het Algemeen Bestuur van drie naar vijf leden.
Leven vanuit onze geest
Door twee fraters in de Provincie Indonesië is een voorstel ingediend om in het Spirituele deel van de constituties de term ‘Een gezonde geest van arbeidszaamheid’ op te nemen bij de vier fundamentele waarden die genoemd worden in artikel 69 van de constituties, te weten liefde, gehoorzaamheid, zelfverloochening en eenvoud. Er werd opgemerkt dat de arbeidszaamheid al extra aandacht heeft in artikel 75; laat arbeidszaamheid deel zijn van het fraterzijn. Het gaat om regels van de congregatie in zijn geheel. Het voorstel werd in stemming gebracht: 16 (van de 18) kapitularissen zijn het ermee eens dat het niet nodig is om dit toe te voegen aan de vier fundamentele waarden. Er wordt een advies opgesteld dat het daarom niet nodig is om het spirituele deel van de constituties te wijzigen.
De Nederlandse overleden medebroeders worden hier ook herdacht.
Revisie van de constituties
Frater Kanisius steekt de kaars aan bij het begin van sessie 8.
Frater Venansius leidt het onderwerp in en zegt dat na een aanbeveling van het Buitengewoon Algemeen Zakenkapittel 2015 het Algemeen Bestuur een werkgroep heeft gevormd die de taak kreeg om de wijzigingen in de constituties voor te bereiden. De werkgroep bestond uit Nederlandse en Indonesische fraters, te weten de fraters Leo, Wilfried, Simon, Frans, Venansius en Vincentius. De adhoc-commissie is in januari 2016 met haar taak begonnen. Het was geen eenvoudige taak. De voorstellen die nu besproken gaan worden zijn doorgenomen door een kerkjurist in Nederland en een in Indonesië. Juridisch kloppen de artikelen.
Gespreksleider pater Hans Kwakman zegt dat de bespreking ook de komende vergadering/dagen op de agenda staat. De voorbereiding is een gigantisch werk geweest. De procedure is als volgt: sommige artikelen zijn niet gewijzigd ten opzichte van de huidige constituties. Sommige artikelen zijn nieuw; dit staat duidelijk vermeld. Ook zijn artikelen afkomstig uit de huidige constituties, maar hebben ze een ander nummer gekregen. De artikelen zullen stuk voor stuk behandeld worden. Als een commentaar wordt gedragen door de vergadering, wordt dit doorgegeven aan de adhoc-commissie. De commissie zal vervolgens een lijst opstellen met de voorstellen tot wijziging. De gespreksleider verzoekt de notulisten om zorgvuldig te notuleren.
In deze sessie werden de artikelen 101 tot en met 125 besproken. Er kwamen voorstellen tot (vooral tekstuele) aanpassing van de tekst, maar ook vragen over door welke gemeenschap de arts moet worden aangewezen die een attest moet afgeven (dit is de congregatie), en of een eindexamenpakket C gelijkwaardig is aan het niveau van een opleiding aan een middelbare school. Maar ook dat een verslag aan het Algemeen Bestuur over een postulant schriftelijk moet worden uitgebracht. Een aantal artikelen werd terugverwezen naar de adhoc-commissie om nog eens bekeken te worden.
Om 18.15 uur sloot de gespreksleider de bijeenkomst af met de woorden dat er hard gewerkt was.
Donderdag 13 september 2018
Eerste peiling: kandidaten algemeen bestuursleden
Aan frater Simon de eer om de kapittelkaars aan te steken bij de opening van sessie 9.
Na een korte toelichting door frater Venansius kondigde de gespreksleider de peiling aan voor de kandidaten voor het Algemeen Bestuur voor de periode 2018 – 2024. De kapitularissen kregen een lijst met de namen van de 88 fraters die verkiesbaar zijn. Frater Ben Doodkorte stond als nummer 1 bovenaan de lijst! Iedere kapitularis mocht maximaal vijf namen aankruisen. De stemmen werden geteld en met het resultaat van deze eerste peiling gaat informateur frater Leo gesprekken voeren.
Voortzetting: revisie van de constituties
In deze eerste vervolgsessie kwamen de artikelen 126 tot en met 150 aan bod. Er werden voornamelijk tekstuele wijzigingsvoorstellen gedaan.
In de tiende sessie werden eerst de notulen van de eerste en de tweede kapitteldag besproken. Daarna ging men verder met de revisie van de constituties: artikelen 151 tot en met 170. Er werd gediscussieerd over het feit of het Algemeen Kapittel als eerste of als laatste genoemd moest worden bij de opsomming van gezagsorganen (Algemeen Kapittel als eerste? / Algemeen Bestuur / Communiteitsbesturen / Bestuur en Beraad van het Religieus Huis Nederland / Algemeen Kapittel als laatste?). Een meerderheid van de kapitularissen was voor het handhaven van de huidige formulering, namelijk als laatste. De adhoc-commissie zal zich hier nog over buigen.
Voortzetting: revisie van de constituties
Frater Hans stak de kapittelkaars aan. De elfde sessie – de laatste van deze donderdag – werd eveneens besteed aan de constituties. De artikelen 171 tot en met 221 kwamen aan bod. Hier betroffen de opmerkingen niet zozeer de inhoud maar de Indonesische tekst. Alle voorstellen tot wijziging worden meegenomen door de adhoc-commissie.
Een van de binnentuinen van het St.-Gregoriushuis
Vrijdag 14 september 2018
Na het aansteken van de kaars door frater Polikarpus heet frater Venansius de aanwezigen welkom, in het bijzonder frater Alexius die vanaf vandaag ook aanwezig is bij het kapittel.
Gespreksleider pater Hans Kwakman zegt dat het ernaar uitziet dat we vanochtend de bespreking van de gereviseerde artikelen van de constituties kunnen afronden. Daarna gaat de adhoc-commissie aan het werk om de lijst op te stellen met de gewijzigde artikelen.
Hij stelt voor om na deze sessie de eerste kapittelweek af te sluiten en de diverse commissies en de informateur gelegenheid te geven om vandaag al met hun werkzaamheden te beginnen. De overige kapitularissen hebben een extra lang weekend! De aanwezigen gaan akkoord met dit voorstel.
De artikelen 222 tot en met 258 worden besproken. Naar het blijkt hebben nog niet alle Indonesische fraters een testament. De procedure om dit te realiseren is indertijd wel in gang gezet, maar het feit dat veel fraters geen persoonsbewijs hebben maakt het lastig. Het kapittel besluit om een advies op te stellen waarin nog een keer benadrukt wordt dat het nodig is dat iedere frater een testament maakt. Frater Wilfried zegt dat in Nederland vorig jaar de laatste vier testamenten zijn opgesteld …
En zo kwamen we aan bij het laatste te bespreken artikel, nummer 258. Alle gewijzigde artikelen zullen artikel voor artikel aan het kapittel worden voorgelegd en vervolgens moet er over worden gestemd. Bij een meerderheid van stemmen is een artikel aangenomen. Als het kapittel de nieuwe constituties heeft aangenomen worden ze voorgelegd aan de bisschop van Malang met het verzoek om zijn schriftelijke goedkeuring.
De gespreksleider zegt dat het werk van vandaag is beëindigd. Het kapittel gaat verder op woensdag 19 september a.s. om 09.00 uur.
De informateur laat weten dat hij later vandaag begint met het houden van gesprekken met mogelijke kandidaten. De voor de sessie 14 geagendeerde tweede peiling kan daarom nu nog niet gehouden worden, maar wordt uitgesteld naar volgende week.
Nawoord bij de eerste week
De eerste kapittelweek zit erop. Week 2 begint zoals gezegd volgende week woensdag. Frater Wilfried en frater Leo vertrekken morgen voor een paar dagen naar Kupang op Timor; frater Berno en ondergetekende gaan met broeder Bram naar Ende op Flores. Dit houdt in dat er even radiostilte is in onze berichtgeving naar Nederland.
Wij laten volgende week weer van ons horen. Tot dan!
Uw speciale verslaggever in Malang, Marianne Vermeer